Trudna sytuacja na rynku paliw, która ma miejsce od kilku miesięcy spowodowana jest sytuacją globalną i czynnikami rynkowymi. Drogi węgiel, a nawet jego brak, to dominujący temat w wielu polskich domach. Obowiązujące zakazy dotyczące palenia węglem brunatnym zostały tymczasowo zniesione, jednakże należy pamiętać o zapisach uchwały antysmogowej dla województwa dolnośląskiego, które kategorycznie zabraniają palenia śmieci. Natomiast prawidłowa eksploatacja kotła ma olbrzymie znaczenie na ilość szkodliwych substancji do atmosfery w procesie grzewczym. Zgodnie z obowiązującymi przepisami okresowa kontrola przewodów kominowych jest wymagana minimum raz w ciągu roku, a czyszczenie przewodów kominowych od palenisk opalanych paliwami stałymi np. drewnem lub węglem – co trzy miesiące, od palenisk opalanych paliwami płynnymi lub gazowymi raz na sześć miesięcy.

Dlaczego nie wolno palić śmieci?

Spalanie odpadów jest prawnie zakazane. Podczas spalania śmieci, głównie tworzyw sztucznych, do powietrza wydostają się ekstremalnie niebezpieczne substancje takie jak dioksyny i furany, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA), pył zawierający metale ciężkie (tj. chrom, nikiel, ołów, kadm, rtęć i wiele innych), dwutlenek siarki, tlenki azotu, czy chlorowodór i fluorowodór. Wiele z tych zanieczyszczeń trafia też do gleby i wody, przedostając się następnie wraz z żywnością do organizmu.

Dioksyny i furany są tysiące razy bardziej trujące niż cyjanek, a ich połowiczny rozpad w glebie trwa ok. 160 lat. Przedostając się do organizmu odkładają się w tkance tłuszczowej (również w mleku, czy mięsie) i migrują w łańcuchu pokarmowym powodując m.in. nowotwory, obniżenie odporności, osłabienie wzrostu, zdolności rozrodczych, zaburzenia neurologiczne i hormonalne.

Metale ciężkie mogą wywoływać zaburzenia w funkcjonowaniu organizmu. Ołów upośledza wątrobę, wywołuje anemię. Kadm uszkadza nerki, powoduje osteoporozę, jest rakotwórczy. Rtęć uszkadza układ nerwowy, powoduje choroby serca. Szacuje się, że zanieczyszczenia powietrza powodują rocznie ok. 3000 zgonów w naszym województwie.

Jak rozróżnić wilgotne drewno od suchego?

Mieszkańcy, którzy spalają drewno powinni zwrócić przede wszystkim uwagę na okres jego suszenia. Sezonowanie drewna przez okres 2 lat daje możliwość uzyskania parametrów wilgotności drewna „w stanie roboczym” (gotowego do spalenia), które spełnią wymagania uchwały – czyli poniżej 20%. Do sprawdzenia wilgotności drewna można stosować urządzenia elektroniczne tzw. wilgotnościomierze do drewna. Ceny takich urządzeń rozpoczynają się od około 50 zł. Mieszkańcy, którzy spalają drewno powinni zwrócić przede wszystkim uwagę na okres jego suszenia.

Dlaczego spalanie wilgotnego drewna jest szkodliwe?

Mokre drewno jest mniej kaloryczne – spala się go nawet dwukrotnie więcej, gdyż część energii pochłaniane jest na odparowanie wody, przez co temperatura spalania jest niższa. W wyniku tego część gazów nie ulega całkowitemu spaleniu – wytwarza się sadza, która w połączeniu z wilgocią osadza się na ścianach komina i może prowadzić do obniżenia sprawności kominka/kotła, a także zapchania, korozji, czy samozapłonu komina. Równocześnie, spalanie wilgotnej biomasy (drewna) prowadzi do emisji szkodliwych dla zdrowia substancji – przede wszystkim silnie rakotwórczego benzo-α-pirenu (obecnego m.in. w dymie papierosowym), a także pyłów, zwłaszcza tych najmniejszych – a zatem najbardziej szkodliwych (PM<1). Dlatego drewno, wbrew powszechnej opinii, nie jest paliwem „czystym” („ekologicznym”). W odniesieniu do emisji zanieczyszczeń (pyłów PM2,5, benzo-α-pirenu), drewno bywa porównywalne ze średniej jakości węglem – wiele jednak zależy od pieca czy kominka i sposobu spalania.

Przegląd przewodów kominowych

Pamiętajmy! Przeglądu przewodów kominowych może dokonać jedynie kominiarz posiadający legitymację mistrza kominiarskiego i należącego do Korporacji Kominiarzy Polskich. Oprócz kontroli prawidłowej pracy instalacji grzewczej, kominiarz może również wykonać czyszczenie komina.

Oto kilka wskazówek kominiarskich jak prawidłowo użytkować komin:

1. Usuwanie z przewodu kominowego twardej smoły węglowej/drzewnej za pomocą tradycyjnych metod jest nieefektywne. Najskuteczniejszą obecnie metodą jest zastosowanie specjalistycznych urządzeń mechanicznych;
2. Przewód kominowy można zabezpieczyć przed skutkami oddziaływania mokrych spalin np. poprzez montaż stalowego wkładu kominowego w przewodzie kominowym. Przy czym wkład kominowy musi spełniać wymogi i wymiary określone przez producenta urządzenia grzewczego;
3. Najczęstsze przyczyny powstawania mokrych spalin i smoły w kominie to:

• fatalny sposób palenia – rozpalanie i ładowanie kotła do pełna. W ten sposób produkuje się smołę i sadzę zamiast ciepła;
• stała praca kotła na niedostatku powietrza – to niezawodny sposób na zasmolenie kotła i komina. Przeważnie jest to planowe działanie palacza, bo wydaje mu się, że jak wpuszcza do kotła tylko „ciut-ciut” powietrza, to oszczędza;
• przewymiarowany kocioł – przez zbyt dużą moc nominalną w porównaniu do potrzeb domu kocioł nie ma okazji, by się „rozkręcić”. Spalanie odbywa się w niskich temperaturach, przez co jest niepełne, a jego niechciane półprodukty w postaci smoły, sadzy i kondensatu, obklejają wszystko na swej drodze do atmosfery;
• zbyt niska temperatura wody wychodzącej z kotła – której przyczyną może być zarówno przewymiarowany kocioł jak i błędnie dobrana moc grzejników (gdy 45-50°C na grzejnikach wystarcza do ogrzania domu, a więcej powoduje potrzebę otwierania okien, znaczy to że grzejniki są przewymiarowane);
• niedosuszone drewno, najlepiej iglaste – to niezawodny sposób, by błyskawicznie dorobić się komina zawalonego smołą, która w postaci sadzy i kondensatu, obkleja wszystko na swojej drodze do atmosfery, a wtedy pożar to już tylko kwestia czasu.

Filmik instruktażowy produkcji telewizji budowlanej „Murator.tv” o tym, jaki wpływ na spalanie i zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza ma palenie w kotle metodą „od góry”: